Bach: Kantate BWV 56 Ich will den Kreuzstab gerne tragen

Informatie

Bladmuziek van Johann Sebastian Bach Kantate BWV 56 Ich will den Kreuzstab gerne tragen uitgegeven door Edition Breitkopf & Hartel, uitgeversnummer: EB 7056

Dit is een van de weinige cantates die Bach zelf ook zo noemde; op de partituur schreef hij ‘Cantata a Voce Sola e Stromenti’. En dat terwijl het eigenlijk geen echte solocantate is – aan het eind zingen vier zangers één van Bachs mooiste koralen. Wel speelt de bas duidelijk de hoofdrol. De lastige solopartij schreef Bach wellicht voor de rechtenstudent Johann Christoph Samuel Lipsius, voor wie hij later de cantate Ich habe genung componeerde.

De tekst – van een onbekende schrijver – is heel beeldend. Hij vergelijkt de moeilijkheden in het leven met het dragen van een kruis en een vaartocht over woest water. Een kolfje naar Bachs hand. Hij voorzag de tekst van passende muziek, waarbij je soms niet alleen je oren nodig hebt, maar ook je ogen. De eerste aria begint bijvoorbeeld met een stijgend motief, alsof de zanger het kruis daadwerkelijk oppakt. Maar er zit een addertje onder het gras. Precies op de eerste lettergreep van het woord ‘Kreuzstab’ wijkt Bach af van het in eerste instantie gemakkelijk zingbare lijntje. Ineens staat er een cis (een noot met een kruis als voorteken) die je niet zou verwachten – echte ‘Augenmusik’, zeker omdat Bach het woord ‘Kreuzstab’ ook nog schreef als ‘Xstab’.

Het beeld van het schip op woeste zee onderstreept Bach met een golvende cellopartij, die tot rust komt als ook de golven bedaren. Dan volgt een opgewekte aria, eigenlijk een duet tussen hobo en bas, waaruit de zekerheid spreekt dat het lijden eens voorbij zal zijn. De lijnen zijn hier lang en virtuoos – voordat het juk wordt afgenomen is een lange adem nodig. Vóór het eenvoudige maar perfecte slotkoraal komt de clou van de eerste aria nog eens terug: “Da [in het beloofde land] leg ich den Kummer auf einmal ins Grab, da wischt mir die Tränen mein Heiland selbst ab.”

Inhoudsopgave

1. BWV 56 Ich will den Kreuzstab gerne tragen