Kees Vlak: Return to Ithaca (Harmonie)

Informatie

Dit symfonisch gedicht is gebaseerd op het epos „Odysseus" van de griekse dichter Homerus, die rond 200 voor Christus leefde. Op zijn maam staan de beide grote boeken die aan de mensheid werden geschonken: De „Ilias" waarin de geschiedenis van de griekse held bij de Trojaanse oorlog wordt beschreven, en de „Odysseus" die de omzwervingen beschrijft. Centraal in deze kompositie staat de berg Olympus, de berg der dynastie der goden uit de oude griekse mythologie, op welke de alles beheersende vader der goden Zeus zijn troon heeft. In het verdere verloop worden de episoden van de 10 jaar durende omzwervingen van de dappere koning van Ithaka beschreven. Deze heeft de Grieken met zijn list met het houten paard aan de overwinning geholpen, maar werd vervolgens vanwege zijn hoogmoed door Poseidon, de god van de zee, verkloekt. Na de cadens van de soloklarinet, die ons binnen voert in de geheimzinnige wereld van de god van de zee, belanden we op het eiland van de cycloop Polyphem, een éénogige reus, die Odysseus en zijn metgezellen zoekt om hen te doden, maar daarentegen door hen wordt blind gestoken. In het middendeel van de kompositie klinken de verlokkende dansen van de betoverende nymf Calypso en de bedwelmende gezangen van de tovenares Kirke, die de metgezellen in dieren verandert. Om niet ten prooi te vallen aan het onweerstaanbare gezang van de Sirenen, bond hij zichzelf aan de mast en werden zijn oren met was volgegoten. Zo konden ook zij niet verhinderen dat de koning van Ithaka, die door Athena, de godin van de wijsheid werd geholpen, tenslotte als oude man zijn vaderland terugvindt, waar zijn trouwe Penelope al deze jaren van oorlog en omzwervingen op hem gewacht heeft. En zo komt deze geschiedenis die door duizenden zangers uit de oudheid verteld wordt toch tot een goed slot. Het verhaal van Homerus begint met de volgende versen:

Zing voor mij, O' muze, van de daden van deze veelbereisde man
Welke op lange zoektocht na Trojes verwoesting
Vele steden van mensen bezocht en leerde kennen
En die op zee zoveel onzegbaar leiden moest